|
Lviv/ Lemberg/ Lwów
door de geschiedenis
|
|
|
In de 9de eeuw
ontstond in het middelste
Dneprgebied als eerste Slavische vorstendom de ‘Kiever Rus’, waar de cultuur tot 1054 een hoogtepunt
beleefde.
Van de naam ‘Rus’ is de
naam van de
bevolkingsgroep ‘Ruthenen’ afgeleid.
Daarna streden velen om
de heerschappij en in 1187 werd de
Kiever Rus in verschillende deelvorstendommen verdeeld.
In 1199 verenigde de Wolynische vorst Roman Mstyslavič
de regio`s Galicië-
Wolynië. Hij versterkte zijn macht door een verbond met Byzantium.
Zij zoon Danylo Romanovyč
(1201-1264) zette zijn beleid voort.
3 de Kiever Rus
|
|
In 1256 stichtte Danylo Lviv ter
ere van zijn zoon Lev
(Leo= leeuw)
Het werd de hoofdstad van Galicië-Wolynië en een belangrijke
handelsstad waar Duitsers, Armeniërs, Grieken, Joden, Hongaren,
Italianen en Tataren zich
vestigden.
|
Uitsnede van kaart links:
Lviv in 1256
|
|
Detailkaart van Lviv in 1356
(verkrijging stadsrecht)
De verschillende kleuren
geven de
eeuwen aan, verschillende
vormen:
andere vormen van
stadsrecht
|
|
Europa in 1402; Lviv vanaf midden 14de eeuw onder Poolse en
Litouwse vorsten
(1386 Personele Unie)
|
In 1356 kreeg Lviv het Maagdeburger Stadsrecht
|
|
In 988/89 werd het Christendom overgenomen van Byzantium. In 1359 werd Lemberg
een Rooms-katholiek bisdom .*
n.b.Na het schisma van 1054 tussen de Orthodoxe en
katholieke Kerk, ontstond
een 3de richting : de Geünieerde
kerk die de paus in Rome erkent als hoofd, maar de Orthodoxe liturgie
volgt. Sinds 1596 (Unie van Lublin) volgde de
Poolse koning de besluiten van de geünieerde synode. Priesters mogen
trouwen, bisschoppen niet.
|
De Levanthandel
(einde Middeleeuwen)
Rood : belangrijke handelsroute
Bruin : het oprukkende Osmaanse
Rijk6
|
|
|
|
|
Oost-Europa in de 16de eeuw 6
|
Uitsnede: Lviv 16de eeuw
3
|
In 1683 versloeg de
Poolse koning Jan
III Sobieski (1674-1696) deTurken
bij Wenen en heroverde Podolië, maar na zijn
overlijden werd Polen weer een ‘speelbal’ van vreemde mogendheden.
|
|
|
3 Polen vóór
de 1ste deling van 1772
Bij de deling van 1772
verkreeg het Habsburgse rijk Lemberg
en omstreken en toen Oostenrijk (Habsburgse Rijk) in de 18de eeuw het
oostelijke deel van Galicië samenvoegde met het westelijke , ontstond er
een nieuwe bestuursstructuur , maar werden ook twee volkeren bijeengebracht
die heel verschillend
waren in taal en godsdienst en regelmatig met elkaar overhoop
hadden gelegen. In het Westen bevonden zich de Polen die Rooms-katholiek
waren en in het Oosten de Ruthenen, sinds eind 19de
eeuw Oekraïners genoemd. Zij waren sinds 1596 verenigd (geünieerd* -zie ook
verderop) met Rome.
In 1774 besloot keizerin
Maria Theresia dat er in het nieuw ontstane
gebied zich veel Duitsers moesten gaan vestigen als handelaar, fabrikant,
kunstenaar enz. Zij kregen zes jaar vrijstelling van belasting.
De katholieken mochten
zich overal vestigen, de protestanten alleen in
bepaalde gebieden, zoals
in Lemberg.
|
|
Europa in 1815 (Congres van Wenen)
Lemberg bleef onder
‘Oostenrijk’
De ‘Duitsers’ hadden aanvankelijk
een betere positie, maar uiteindelijk werd het merendeel van de bevolking ‘gelijkberechtigd’. In
1848 werd de lijfeigenschap afgeschaft.
|
Die gelijkheid veranderde toen
in 1867de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije ontstond. Deze gaf het Kroonland
Galicië en Lodomerië geleidelijk meer autonomie
onder leiding van de (kath.)Polen.
6
|
|
Europa vóór WO I (1914)
De troepen van de tsaar
bezetten Lvov
(1914-1915);
daarna weer als Lemberg i.h.v.
Oostenrijk-Hongarije (1915-1918)
|
O- Europa na WO I:
de nationaliteiten:
Polen en Oekraïeners.
(Oekraïners)
Lvív (zie Curzonlijn=…...
kaartje rechts ) valt in
1918 onder Rusland* ..
|
Na de Poolse onafhankelijkheid in 1918 werd de Curzon lijn
(Oostgrens van Polen) vastgesteld.*.In 1920 vielen de Bolsjewieken Polen
binnen en werden verslagen; de Oostgrens werd 200 km naar het oosten
verlegd.
Lvív lag nu weer in Polen.
In 1939 (Molotov-von
Ribbentrop-pakt) werd de linie weer als oostgrens
vastgelegd en werd Lwów onderdeel van de Oekraïense sovjetrepubliek.
|
|
* In 1918 is (een deel
van) Oekraïne tijdelijk een ‘onafhankelijke’ staat geweest. Men probeerde
met behulp van o.a. de kaart rechts, aan te tonen in Brest-Litovsk en
Versailles dat het gebied een eenheid was, maar de Westerse landen gingen
niet mee in deze gedachte.
De Polen wonnen de felle
oorlog tegen de Oekraïners (1918-1919) en Lemberg
werd niet Lviv, maar Lwów.
|
|
|
In het Interbellum behoorde het grootste deel
van de Oekraïne tot de Oekraïense sovjetrepubliek. Voor de inwoners was het een
periode van relatieve rust en welvaart, want de gezondheidszorg en het onderwijs waren gratis en de huren
laag. De
primaire levensbehoeften waren nog nooit zo goedkoop geweest. Ook was er
nauwelijks antisemitisme omdat de Russen alle
godsdiensten verboden. De
inwoners geloofden sterk in de onoverwinnelijkheid van het Russische leger,
zo sterk zelfs dat toen
de
Duitsers Kiev aanvielen de Joden niet vluchtten want het Rode leger zou het
Duitse direct verslaan.
|
|
|
|
|
De gevolgen van het Pakt van 1939
(Lviv
weer Russisch): Veel Joden uit Polen
vluchtten naar Lvív.
|
De Tweede Wereldoorlog (1939-1945) in
Oost-Europa: De Russen begonnen in
febr. 1940 met massadeportaties van Polen en Oekraïners naar delen van
Centraal Rusland en naar allerlei kampen. Zelfs in juni 1941 toen de
Duitsers Rusland binnenvielen, lieten de Russen de gevangenen niet vrij.
Zij werden óf nog verder naar het Oosten getransporteerd óf ter plekke
geëxecuteerd.
|
|
Direct daarna begonnen de
Duitse Jodenvervolgingen. De beruchtste daarvan is die van Babi Jar
( ravijn bij Kiev) waar in de eerste weken de hele Joodse bevolking (ruim
30.000) werd vermoord . De schattingen van het totaal
aantal doden aldaar lopen uiteen van 100.000 tot 250.000. De Duitsers hebben in 1943,
toen het Rode Leger de tegenaanval inzette, alles proberen te verdoezelen,
maar dat is niet gelukt. Omdat veel Oekraïners hadden meegeholpen de Joden de verraden, hebben de Sovjet autoriteiten later ook
geprobeerd de gebeurtenissen van Babi Jar te
verzwijgen. Pas vele jaren na de oorlog is er een monument gekomen voor
alle ‘vaderlandslievende gevallenen ‘.
|
|
Het ‘Groot-Duitse Rijk’
en de organisatie van de NSDAP (1933-1944)
|
Het
‘Groot-Duitse Rijk’ en Europa 1938-1944
De zwarte vierkanten geven het aantal
Joden aan.
|
|
|
|
|
|
