Een
kort overzicht van de historie van Noord Libië

|
Libië ‘nu’
|
Als introductie op de rondreis volgt allereerst
een overzicht van de geschiedenis
van Libië .

|
Oorspronkelijk hebben er
in de Sahara bomen gestaan. Resten hiervan zijn nu in het nationaal
museum in Tripoli te vinden. In het Pleistoceen en Holoceen (11.000 jaar
geleden) was de Sahara nog geen woestijn, maar een savanne: grasland met
verspreide bomengroei. Men leefde van de jacht. Deze periode duurde tot
8000 v. Chr.

|

|
Rotskunst uit Akaku (ligt
in ZW van Libië )
|
|

|
|

|

|
Verder zouden de door de
Egyptenaren als Libu betitelde stam, samen met andere zeevolkeren in de 13de
eeuw voor Chr. Egypte binnengevallen zijn.
Farao Merneptah (1224-1204)
sloeg een aanval van hen af in de slag bij Piyer (1220). Sommige ‘Libiërs’
wisten zich toen in Egypte te handhaven en verschillende Egyptische
dynastieën hebben waarschijnlijk ‘Libische’ farao`s gehad. Ramses III
(1184-1153) versloeg uiteindelijk de Libiërs.
In de 10de eeuw
v. Chr. stichtten de Feniciërs uit
Libanon drie handelsposten
in het Noordwesten:
Sabratha, Oea (=Tripoli) en Leptis Magna. Daarom heet
dat gebied ook Tripolitanië
(gebied van de drie steden). Daarmee zouden
deze steden ouder zijn dan
Carthago (814 v. Chr.). Vanaf de 8ste
eeuw stichtten
kolonisten uit Griekenland
kolonies in de Cyrenaica. Herodotus noemde de hele bevolking van
Noord-Afrika ‘Libiërs’ .
In de 6de eeuw
werden de havens van Libië veroverd door Carthago
|

|
Situatie
3000-500 v. Chr.
|
In de 5de eeuw v.
Chr. ontstond het rijk der Garamanten in wat nu Fezzan heet.
|

|
In 107 v. Chr. werd NW Libië
veroverd door Rome en bestuurd vanuit de administratieve zetel van Africa
Proconsularis bij Carthago. Later werd het gebied een eigen provincie onder
de naam Tripolitania .
De Griekse steden in de
Cyrenaica kwamen na de dood van Alexander de Grote onder bestuur van de
ptolemeische farao`s en in 96 v. Chr. werden ze bij testament nagelaten aan
Rome.
Het Garamantenrijk hield een
verdere Romeinse opmars naar het Zuiden tegen.
|

|
Over de invloed van de
Romeinen in Tripolitanië en Cyrenaica zie: foto`s rondreis.
In 455 na Chr. namen de
Vandalen Libië in bezit (kaart rechts).
In 643 veroverde Amr Ibnu
l-As NO Libië (Barka) en het gebied
werd deel van het nieuwe moslim rijk .
In 1146 werden Tripolitanië en
Cyrenaica veroverd door de Normandiërs van
Sicilië. In 1521 werd Barka ingelijfd in het
Ottomaanse rijk.
In 1551 werd Tripolitanië
een vazalstaat van het Ottomaanse rijk , maar de pasja van Tripolitanië
bleef de heerser in het gebied.
In 1771 kwam de Karamanli
dynastie aan de macht, die zich vooral bezighield
met het beschermen van de
zeeroverij. Het centrum daarvan lag in Tripoli.
Het grootste deel van deze
negotie was slavenhandel bestemd voor Amerika.
In 1835 was de Karamanli
dynastie zo impopulair geworden ten gevolge van
o.a. de afschaffing van de
zeeroverij en de slavenhandel, dat de Ottomaanse sultan zijn
‘vertegenwoordiger’ in Tripoli uit zijn macht ontzette.
In 1842 kwam Fezzan in naam
onder Ottomaans bestuur.
|

|

|

|
In 1843 koos Muhammad Ibn
Ali s-Sanussiy, leider van een steeds krachtiger wordende godsdienstige
beweging, Cyrenaica als vestigingsplaats en de
Sanussiy beweging werd in
heel Libië belangrijk. Toen de Italianen in 1911
Libië aanvielen met de
bedoeling het te bezetten, werden de Sanussiys de leiders van het Libische
verzet.
In 1912 werd het verdrag van
Ouchy getekend, waarbij de Turken (Osmanen)
de Italiaanse soevereiniteit
erkenden en in 1929 werden Tripolitanië en
Cyrenaica verenigd onder
Italiaans bestuur. In 1931 gaven de Sanussiys zich
gewonnen.
Aangemoedigd door Mussolini
arriveerden in oktober 1938 20.000 Italiaanse
landverhuizers, om in het woestijnland een bestaan als
landbouwer op te bouwen. Deze ‘ventimilli’ vormden in de beleving van de fascisten
de voorhoede van wat in de jaren zestig moest zijn uitgegroeid tot een
kernbevolking van
500.000 mensen.
In 1943 verdreef Groot
Brittannië de Italianen en hun
Duitse bondgenoten (Asmogendheden) uit Libië en de provincies Tripolitanië
en Cyrenaica kwamen onder Brits militair bestuur, terwijl Fezzan onder
Frans militair bestuur kwam.
In 1949 werd Cyrenaica een
onafhankelijk emiraat met Emir Sayyid Idris Sanussiy als leider en op 21
november beloofden de Verenigde Naties binnen
twee jaar de onafhankelijkheid aan een
‘verenigd’ Libië. Het lukte inderdaad
om binnen die tijd met de
verschillende stammen overeenstemming te bereiken
over de stichting van een
federaal koninkrijk.
Op 24 december 1951 werd
Libië een onafhankelijk koninkrijk met Mohammed Idris al Senussiy als
koning (kaartje rechts).
In 1953 kwam het land bij de
Arabische Liga en op 7 december kreeg Groot-
Brittannië het recht om er
twintig jaar lang militaire bases te
hebben, net als de V.S. een jaar later. In 1955 werd het lid van de Verenigde
Naties.
|
|

|

|
Op 1 september 1969 vond een staatsgreep
plaats onder leiding van kolonel Muammar Ghadaffi (Khadaffi). Deze vestigde
een
nationalistische en pan-Arabische dictatuur
met een islamitische inslag. De oliewinning werd genationaliseerd en de
Engelse en Amerikaanse ingenieurs moesten
het land verlaten. Ook de afstammelingen van de ‘ventimilli’ moesten hals
over kop vertrekken.
In de jaren ’80 raakte Libië in verschillende
conflicten met buurlanden, die vaak het gevolg waren van pogingen tot samen-
werking, die had moeten leiden tot
Arabische eenheid. Ook met verschillende westerse landen, m.n. de V.S.,
Groot-Brittannië
en Frankrijk waren er veel spanningen. In
1979 trokken de V. S. diplomatiek personeel terug uit de ambassade in Tripoli
toen
die door een woedende menigte in brand werd
gestoken. In 1986 bombardeerde de Amerikaanse marine Tripoli als
vergelding voor de ‘vermeende rol in het
terrorisme’. In 1988 ontplofte een Boeing 747 boven het Schotse dorpje
Lockerbie.
Men vermoedde dat de bom uit Libië kwam als
vergelding voor het bombardement van 1986. Uiteindelijk heeft er een
rechtszaak plaatsgevonden met betrekking
tot ‘Lockerbie’ en nadat Libië de verantwoordelijkheid voor de ramp had
geaccepteerd en de nabestaanden een bedrag
had overgemaakt, werden in 2003 de sancties van de Verenigde Naties
tegen Libië ingetrokken.
n.b. in
februari 2011 vond er, in navolging van Tunesië en Egypte, een volksopstand
plaats tegen het bewind van Ghadaffi. Als eerste
werd het gebied rond Benghazi (Noordoost-
Libië) bevrijd. Op 23 augustus is
Tripoli ingenomen en Ghadaffi verdwenen.
Op 20 oktober
2011 is hij gedood in zijn geboorteplaats Sirte. Er wordt vanaf die tijd
nog veel gevochten om de macht tussen
allerlei
groeperingen en de weg naar de democratie
kent vele groeistuipen!. Het verhaal over Libië zal vanaf nu echter niet
verder meer
aangevuld worden.
Zeer onthullend
is het boek van Annick Cojean: ‘Khaddafi`s slavin. Een jong meisje werd
jarenlang in Khaddafi`s harem misbruikt’. Het verscheen in 2012 als ‘Les
proies’ en werd in 2013 vertaald. Het beschrijft Khaddafi`s seksverslaafdheid
en de manier waarop het verkrachting inzette als politiek wapen.
|
Naar de webpagina:
De eigenlijke rondreis óf terug
naar webpagina: Eerdere reizen
|