NAPELS en omstreken: Pompeji, Herculaneum, Pozzuoli en Caserta

NAPELS en omstreken: Pompeji, Herculaneum, Pozzuoli en Caserta

oktober 2009

De beschrijving is ingedeeld in:

A. Historie van Napels, Pompeji en Herculaneum

B. De Campi Flegrei en m.n. Pozzuoli

C. Caserta

D. Foto`s van de topics van A, B en C

De ligging van Pozzuoli t.o.v. Napels. In Napels is

het oude centrum aangegeven (de wijk links van

Piazza Garibaldi/ Centraal Station)

Kaart van Napels met het oude centrum.

In het Noorden het Nationaal Archeologisch Museum waar vele vondsten uit Pomeji etc. zich bevinden. In het Zuiden Castel dell`Ovo.

A. Korte historische inleiding:

In de 7^de eeuw v. Chr. stichtten Griekse zeelui op de rotsen van Megaris (nu Castel dell ‘Ovo) een haven- en handelsplaats.

In 470 v. Chr. vestigden de Cumanen ( inwoners van de Griekse kolonie Cumae – ten westen van het huidige Napels gelegen) zich in het gebied van het huidige historische centrum en noemden het Neapolis (nieuwe stad).

Hun zuiderburen waren de Samnieten (een Oskisch volk) die in hun groei ernstig werden beperkt door de onvruchtbare bodem van het gebied waarop zij woonden. Hierdoor waren zij voortdurend bezig met expansiepogingen, waar de Neapolitanen zich erg bedreigd door voelden. Daarom zocht men steun bij de Romeinen. Dezen vochten drie Samnitische oorlogen uit, maar ook na de onderwerping van de Samnieten aan Rome bleven dezen opstandig. Ze sloten zich aan bij Pyrrhus en later bij Hannibal van Carthago. De Romeinse generaal Sulla was zo verbitterd over hun hardnekkige verzet, dat hij in 82 v.Chr. de verslagen Samnieten voor een belangrijk deel liet uitroeien of in slavernij afvoeren.

Tussen 326v. Chr. en 180 na Chr. kwam het gebied onder Romeins bestuur en men kreeg er ook het Romeins staatsburgerschap.

De stad Pompeji zou volgens sommigen in de achtste eeuw v. Chr. gesticht zijn door de Oskiërs, maar anderen schrijven het toe aan de Etrusken, tijdens de expansiefase in de zevende eeuw v. Chr.

Ook Herculaneum, genoemd naar de halfgod Hercules, is waarschijnlijk van Etruskische oorsprong. De geschiedenis van beide steden loopt parallel: de Samnieten kregen vanaf 425 v. Chr. er veel invloed, Rome onderwierp uiteindelijk de Samnieten maar ook hier moest Sulla alsnog optreden.

In Herculaneum –aan zee gelegen- woonden daarna grote patriciers-families, terwijl Pompeji vooral een productie- en handelscentrum werd, met een meer gevarieerd sociaal leven en een meer afwisselende architectuur. In 62 na Chr. liepen beide steden grote schade op door een aardbeving en in 79 na Chr. werden ze door een onverwachte uitbarsting van de Vesuvius compleet vernietigd. De inwoners van Pompeji stikten onder een zes meter hoge aslaag. De stad werd bedekt door een relatief dunne en brokkelige laag en daarom kon men op de ruines geen nieuwe constructies meer bouwen.

Herculaneum werd bedekt door een (soms 16 meter) dikke harde laag tuf waarop later een nieuwe plaats, Resina, werd gebouwd. Deze plaats heet inmiddels ook weer Herculaneum. Men heeft de antieke stad alleen kunnen uitgraven voor het deel waar geen nieuwe bebouwing was gekomen.

Naast bovengenoemde steden, werd ook Stabia – ten zuiden van Pompeji- verwoest door de Vesuvius.

Pompeji

Het archeologisch relevante gebied is ca. 66 hectare waarvan

45 hectare is opengelegd. Er woonden ca. 15.000 mensen.

In de 16^de eeuw werd de stad ‘herontdekt’, maar pas in 1748 begonnen de opgravingen (dankzij Karel II van Napels).

Het gebied is ingedeeld in Wijken onderverdeeld in Insulae.

Herculaneum

Oorspronkelijk ca. 20 hectare en 4000 inwoners. 4,5 hectare is slechts ‘zichtbaar ‘. In de 18^de eeuw begon men met via tunnels op te graven. Na 1828 ging men over op ‘open–air’ opgravingen. Ook hier hebben de gravers het gebied ingedeeld in Wijken en Insulae.

Van 476 tot 1137 werd Napels geregeerd door Byzantijnen, Langobarden en Saracenen. Onder de Noormannenkoning Roger de Tweede had de stad beperkte autonomie.

In 1194 erfde de Hohenstaufer keizer Heinrich II het Noormannenrijk en vanaf 1220 regeerde diens zoon Friedrich II vanuit Palermo. Hij werd Stupor Mundi’’ (verbazing der wereld) genoemd omdat hij zes talen sprak: Latijn, Siciliaans, Duits, Frans, Grieks en Arabisch en zich bezighield met filosofie en wetenschap. Hij stichtte in 1224 de eerste rijksuniversiteit ter wereld.

In 1266 werd Karel van Anjou de eerste Franse heerser over Napels. Zijn gebied omvatte ook een groot deel van Zuid-Italië, maar na de ‘Siciliaanse Vespers’(een grote opstand tegen de heersers in 1282) verloren de Anjous Sicilië aan het (Spaanse) koninkrijk Aragon. De Anjous bleven hun gebied echter Sicilië noemen omdat ze hun aanspraak op het eiland niet wilden opgeven. Er bestonden hierdoor dus twee gebieden met dezelfde naam, vandaar de term Beide Siciliën. In 1443 nam het Huis Aragon ook Napels in. Later werd het gebied weer verdeeld en van 1504 tot 1713 waren de Siciliën een onderkoninkrijk van Spanje.

In 1656 stierven 250.000 mensen aan de pest: de helft van het aantal inwoners van Napels.

Na in korte tijd een aantal keer van eigenaar veranderd te zijn kwamen de twee koninkrijken in handen van het huis Bourbon. Toen koning Ferdinand IV van Napels (tevens Ferdinand III van Sicilië) na de napoleontische bezetting in 1816 de macht weer in handen kreeg voegde hij zijn koninkrijken samen tot het nieuwe Koninkrijk der Beide Siciliën. De Sicilianen en de paus protesteerden tegen de verandering. De paus zag dat zijn theoretische suzereiniteit (opperleenheerschap) werd genegeerd en de inwoners van Sicilië zagen hun autonomie verloren gaan. Ferdinand en zijn opvolgers regeerden op despotische wijze tot 1860, toen een opstand geleid door Giuseppe Garibaldi en gesteund door het Koninkrijk Sardinië een einde maakte aan de heerschappij. In 1861 werd het rijk samengevoegd met Sardinië en vormde het nieuwe koninkrijk Italië. Victor Emanuel II van Sardinië werd de eerste koning van het verenigde Italië.

B Campi Flegrei (Brandende velden) of Flegreïsche Velden is een deel van een caldera (een super-vulkaan) ten noordwesten van Napels en vormt de westelijke rand van de Campanische laagvlakte. In het centrum van dit gebied ligt het stadje Pozzuoli. Het grootste gedeelte van deze caldera ligt onder water in de baai van Napels. De naam Campi Flegrei stamt uit de Griekse oudheid. Destijds dacht men dat zich hier de strijd tussen de Titanen en de Olympische Goden af had gespeeld, waarschijnlijk geïnspireerd door de vele vulkanische activiteit in deze streek. De eerste Griekse nederzettingen op Ischia en de stad Cumae (zie boven) werden in de 8e eeuw v.Chr. gesticht. Vanaf de 4e eeuw v.Chr. kwam het gebied onder Romeinse heerschappij na de Samnitische Oorlogen. In die tijd was het gebied onherbergzaam door het dichte Silva Gallinaria, een bos waarin vele bandieten en vogelvrijen hun toevlucht zochten en de aanwezigheid van malaria in dit vochtige gebied. Nadat dit woud grotendeels was gekapt, werd de streek het toevluchtsoord van de Romeinse elite, met name Baia. Ook Pozzuoli, dat midden in het gebied lag, werd in deze tijd een vooraanstaande havenplaats. Pozzuoli heeft drie vulkanen op zijn grondgebied. Alleen de Solfatara is nog enigszins actief (zie D voor detailfoto`s)

Her en der zijn in het stadje Pozzuoli nog steeds de resten van dit verleden te vinden. Het Flavisch amfitheater is kleiner dan het Colosseum, maar het is goed bewaard gebleven.

C. Het Paleis ligt bij de stad Caserta. Het was tussen 1780 en 1861 het woon- en werkpaleis van de koningen van Napels en Sicilië. In 1997 is het met de tuinen en het aquaduct, dat de fonteinen van water voorziet, door de UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst, omdat het paleis het laatste en ultiem perfecte gebouw uit de Barokperiode zou zijn. Het is vermoedelijk het grootste gebouw dat in de 18de eeuw in Europa gebouwd is.

De bouwopdracht werd in 1752 gegeven door koning Karel VII van Napels. In 1759 werd Karel naar het (Bourbon)moederland geroepen om tot koning Karel III van Spanje te worden gekroond. Zijn zoon Ferdinand IV voltooide de bouw na 28 jaar. Het paleis is ‘afgekeken’ van het paleis van Versailles en het Koninklijk Paleis van Madrid. Zo'n groot bouwwerk oprichten was eigenlijk een teken van grootheidswaan-zin want het koninkrijk Napels was in die dagen machtig noch rijk. Caserta ligt 36 kilometer ten noorden van Napels. De plaats is gekozen om veiligheidsredenen. Napels zelf, waar de koningen ook een paleis hadden, ligt kwetsbaar en is in het verleden vaak via zee overvallen door rovers en buitenlandse legers. De plek is ook gekozen vanwege de ligging in een bosrijk gebied; de koning kon met zijn gasten vanuit zijn tuin gaan jagen.

Luigi Vanvitelli (veritaliaanste naam voor de ) zoon van de Amersfoortse kunstschilder Casper van Wittel, ontwierp een rechthoekig gebouw (247 bij 184 meter). Het heeft vier binnenplaatsen en vijf verdiepingen met 1200 kamers.

De tuin is ook geïnspireerd op de tuin van Versailles. Het park, 3 hectaren, begint aan de achterkant van het paleis en loopt in een strook van 3 kilometer naar een waterval.. Daar bevinden zich twee beeldengroepen die het mythologisch verhaal van Actaeon en Diana weergeven (zie foto`s). Verder is er ook een Engelse tuin.

D. Foto`s: 1. Pompeji

Grote voorraadschuren vol(afgietsels) van lijken en vondsten. De meeste vondsten liggen in het Archeologisch Museum.

Stapstenen over de straten, waar een druk verkeer was en ook veel viezigheid.

Thermopolium -winkel met warmhoudbakken- Zelfs de dagopbrengst is in een ingebouwde kruik teruggevonden

Een huis waar nog vele resten van muurschilderingen te vinden zijn.

Restanten van de bakkerij van Modestus: graanmolen en oven.

Een van de vele badhuizen (thermae)

De hokjes in het bad-huis waar kleding kon worden opgeborgen.

Mozaïek uit het huis van de Faun

Het Forum

Het Odeon, een oorspr. overdekt theater voor muziekvoorstellingen.

Het grote theater zoals het er uit moet hebben gezien, met toneelwand.

De tempel van Apollo uit de 6^de eeuw v. Chr. zoals deze vroeger was.

De tempel van Apollo zoals deze er nu bij ligt.

Het Huis van de Vetii in oorspronkelijke staat.

Het Huis van de Vetii nu.

Foto`s: 2.Herculaneum

Opgravingen 20 meter in de diepte. Oorspron-kelijk via tunnels

en zover als mogelijk is onder de nieuw gebouwde stad

Grote voorraadpotten

Het huis met de houten scheidings-wand (verkoold)

Prachtig mozaïek

Twee verdiepingen met ‘vakwerk’ huizen

Bron met wandschilderingen

Gevonden kledingpers

Reconstructie College van Augustalen (vrijgelaten slaven)

College van Augustalen nu.

Bij de uitbarsting vluchtte men naar het strand en verschool zich. De vloedgolf verzwolg eenieder

en de lijken zijn aldus gevonden

De boten werden ook teruggeslagen en

dit is een restant ervan.

Foto`s : 3. Nationaal Archeologisch Museum te Napels met de belangrijkste vondsten van 1 en 2 en de collectie Farnese (schatten gestolen m.n. uit de Romeinse thermen van Caracalla)